Czyli jak rozpoznać nadwrażliwość sensoryczną u dziecka.
Czy Twoje dziecko zasłania uszy na dźwięk suszarki, płacze, gdy światło w łazience jest „za jasne” albo nie znosi metek w ubraniach? To może być coś więcej niż dziecięce grymasy. Być może masz w domu dziecko z nadwrażliwością sensoryczną.
Co to jest nadwrażliwość sensoryczna?
Nadwrażliwość sensoryczna u dzieci to silna, często nieproporcjonalna reakcja na bodźce zmysłowe – dźwięki, zapachy, dotyk, światło, smak lub ruch. Dla dziecka świat może być wtedy nieustannym atakiem zmysłów, a codzienne sytuacje mogą wywoływać stres, lęk czy frustrację.
Wyobraź sobie, że świat to wielka impreza sensoryczna. Dla niektórych dzieci ta impreza to czysta radość, dla innych to nieustanny hałas, za dużo światła, drapiące ubrania i zbyt intensywne zapachy. Nadwrażliwość sensoryczna oznacza, że układ nerwowy dziecka reaguje zbyt silnie na bodźce, które dla innych są normalne albo ledwo wyczuwalne.
Objawy nadwrażliwości sensorycznej – na co zwrócić uwagę?
Rozpoznanie nadwrażliwości sensorycznej może być wyzwaniem, ale istnieją konkretne sygnały, które warto znać. Poniżej przedstawiamy typowe objawy, pogrupowane według zmysłów:
Nadwrażliwość słuchowa:
- Zatykanie uszu przy głośnych dźwiękach (np. odkurzacz, suszarka, krzyk)
- Unikanie hałaśliwych miejsc – przedszkole, plac zabaw, sklepy
- Szybkie męczenie się przy dużym natężeniu dźwięków
- Reakcje paniki lub agresji na nagłe hałasy
Nadwrażliwość dotykowa:
- Nietolerancja ubrań z metkami lub z szorstkich materiałów
- Niechęć do mycia włosów, czesania, obcinania paznokci
- Unikanie przytulania, kontaktu fizycznego
- Drażliwość przy zmianach temperatury lub konsystencji rzeczy dotykanych
Nadwrażliwość wzrokowa:
- Mrużenie oczu, odwracanie wzroku przy silnym świetle
- Trudności z koncentracją w jasno oświetlonych miejscach
- Reakcje na intensywne kolory, migające światła
Nadwrażliwość węchowa:
- Silna reakcja na zapachy, nawet te uznawane za przyjemne
- Nudności lub wymioty po kontakcie z zapachem jedzenia, perfum, środków czystości
- Unikanie miejsc o charakterystycznym zapachu
Nadwrażliwość smakowa i oralna:
- Wybiórczość pokarmowa – dziecko unika potraw o konkretnej konsystencji lub smaku
- Niechęć do szczotkowania zębów
- Częste gryzienie przedmiotów, ślinienie się
Nadwrażliwość przedsionkowa (zmysł równowagi):
- Lęk przed huśtawkami, jazdą samochodem, ruchomymi schodami
- Niezręczność w zabawach ruchowych
- Mdłości podczas podróży
Jak wspierać dziecko z nadwrażliwością sensoryczną?
1. Obserwuj i zapisuj
Zwracaj uwagę, w jakich sytuacjach dziecko reaguje silniej niż rówieśnicy. Notuj, co wywołuje stres, a co pomaga się uspokoić. Pozwoli Ci to zauważyć wzorce i lepiej zrozumieć dziecko.
2. Skonsultuj się z terapeutą SI
Specjalista od integracji sensorycznej (SI) przeprowadzi diagnozę i dobierze odpowiednie ćwiczenia oraz terapie, które pomogą dziecku lepiej przetwarzać bodźce.
3. Zadbaj o siebie
Codzienne wspieranie dziecka może być wyczerpujące. Znajdź czas na odpoczynek, wsparcie psychiczne i – jeśli to możliwe – pomoc bliskich.
Nadwrażliwość sensoryczna a rozwój dziecka – nie jesteście sami
Pamiętaj: nadwrażliwość sensoryczna to nie „fanaberia”, ale rzeczywiste wyzwanie, które wpływa na codzienne funkcjonowanie dziecka. Wczesna diagnoza i odpowiednie wsparcie mogą znacząco poprawić jakość życia zarówno malucha, jak i całej rodziny.
